Empatia lekarza poprawia efekty leczenia

Naukowcy z Thomas Jefferson University w Filadelfii (Pensylwania, USA) wraz z włoskimi kolegami doszli do takich wniosków po przeanalizowaniu danych zebranych wśród blisko 21 tys. włoskich pacjentów z cukrzycą oraz ich 242 lekarzy pierwszego kontaktu.

Empatię medyków oceniano przy pomocy specjalnej skali opracowanej przez naukowców amerykańskich. W tym celu musieli oni udzielić odpowiedzi na 20 pytań. Za empatię w opiece nad pacjentem uznano umysłową zdolność do rozumienia jego obaw, bólu i cierpienia oraz intencję, by nieść mu pomoc.

Badacze sprawdzali, czy empatia lekarza pierwszego kontaktu ma wpływ na częstość występowania u jego pacjentów ostrych powikłań cukrzycy, wymagających pobytu w szpitalu. Brano tu pod uwagę na przykład kwasicę ketonową (dochodzi do niej wówczas, gdy zamiast glukozy w organizmie spalane są tłuszcze i powstają tzw. ciała ketonowe), hiperglikemię hiperosmolarną (związana z bardzo wysokim poziomem glukozy we krwi, odwodnieniem i zaburzeniami elektrolitów w organizmie) czy śpiączkę. Powikłania te mogą rozwinąć się stosunkowo szybko, stanowią bezpośrednie zagrożenie życia i wymagają pobytu w szpitalu. Lekarz pierwszego kontaktu zajmujący się chorym na cukrzycę może mieć duży wpływ na to, by im zapobiec.

Okazało się, że lekarze, którzy uzyskali wyższą notę w skali oceniającej empatię mieli mniejszy odsetek pacjentów z ostrymi powikłaniami.

"To nowe szeroko zakrojone badanie potwierdziło, że pełna empatii relacja lekarza z pacjentem jest czynnikiem istotnie wpływającym na poprawę wyników leczenia" – komentuje główny autor pracy dr Mohammadreza Hojat.

Jak przypomina, badania te stanowią potwierdzenie wyników wcześniejszego badania naukowców z Thomas Jefferson University, które opublikowano na łamach "Academic Medicine" w marcu 2011 r. Udział w nim wzięła mniejsza liczba pacjentów i lekarzy - odpowiednio 891 i 29.

Ponadto, wówczas brano pod uwagę inne efekty terapii świadczące o skuteczności leczenia cukrzycy. Były to: poziom tzw. hemoglobiny glikowanej HbA1c (tj. hemoglobiny z dołączoną glukozą), który świadczy o kontroli poziomu glukozy w ostatnich trzech miesiącach oraz poziom cholesterolu, który jest ważny ze względu na wysokie ryzyko chorób serca u cukrzyków.

Badanie to również wykazało bezpośrednią zależność między empatią lekarza a lepszą kontrolą obydwu parametrów u pacjentów.

Zdaniem dr. Hojata, wyniki tych dwóch badań dostarczają argumentów wspierających rekomendacje profesjonalnych organizacji w USA, takich jak Association of American Medical Colleges czy American Board of Internal Medicine, które za bardzo istotne uważają ocenianie i wzmacnianie empatii u studentów medycyny i lekarzy. (PAP)

jjj/ agt/