Prace nad stworzeniem protezy zastawki serca, w której na biologicznym rusztowaniu tkankowym, pochodzenia odzwierzęcego lub ludzkiego, osadzane są komórki macierzyste pozyskane ze szpiku kostnego biorcy, trwają w Zabrzu już od kilku lat.

W założeniu zastawka taka przyswajana ma być jak własny organ. Dla pacjenta oznaczać to będzie wiele korzyści: m.in. zmniejszenie ryzyka wapnienia i reakcji zapalnych oraz większą trwałość zastawki, co sprawi, że nie trzeba jej będzie tak często wymieniać. Dzięki temu, że będzie materiałem biologicznym, w przypadku wszczepienia dziecku ma rosnąć razem z pacjentem.

Jak poinformował we wtorek PAP kierownik Pracowni Bioinżynierii Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi dr Piotr Wilczek, obecnie trwa jeden z etapów badań na zwierzętach. Zastawki są pobierane od świń, a następnie „oczyszczane” z komórek dawcy tak, by pozostał jedynie szkielet białkowy. Na ten szkielet nasiewane są komórki macierzyste, pobrane z talerza biodrowego owcy, której następnie wszczepia się zastawkę i obserwuje ją przez pół roku. Po tym czasie zastawki są wypreparowywane, a naukowcy badają, jaki wpływ miała na nie półroczna praca w żywym organizmie.

Kolejny etap badań na zwierzętach zaplanowano na przyszły rok. „Pokaże on, jak blisko jesteśmy klinicznej aplikacji naszych zastawek u ludzi. Będzie to możliwe najwcześniej za 3 lata, jeśli wszystko będzie przebiegać zgodnie z planem” – zaznaczył dr Wilczek.

Protezy zastawek są potrzebne pacjentom cierpiącym z powodu wrodzonych lub nabytych wad ich własnych zastawek. Obecnie stosuje się u nich protezy mechaniczne lub biologiczne, oba rodzaje mają jednak pewne ograniczenia. W przypadku zastawek mechanicznych jest nim konieczność stosowania u pacjenta długotrwałej terapii przeciwzakrzepowej. Z kolei protezy biologiczne, oparte zarówno o ludzki materiał pobierany ze zwłok, jak i zwierzęcy materiał tkankowy, obarczone są ryzykiem wapnienia lub reakcji zapalnych. Liczne badania i obserwacje kliniczne wykazują, że ich trwałość wynosi średnio około 15 lat. Po tym czasie u wielu pacjentów trzeba wymienić zastawkę.

Jak zapewnia dr Wilczek, zastawka pokryta komórkami biorcy może wyeliminować te ograniczenia. „To przykład rozwijającej się coraz bardziej medycyny personalizowanej” – podkreślił.

Kierowana przez niego Pracownia Bioinżynierii zyskała właśnie nowe laboratoria, spełniające bardzo surowe, wymagane przy tego typu projektach normy sterylności. Adaptację pomieszczeń na laboratoria wsparła finansowo Górnośląska Spółka Gazownictwa w Zabrzu.

PAP - Nauka w Polsce

lun/ ls/ jra/ mrt/