Szympansy też mają poczucie sprawiedliwości
Nie tylko ludzie skarżą się, że jakieś zachowanie jest "nie fair". W klasycznym teście badającym poczucie sprawiedliwości - grze w ultimatum - szympansy podzielą się bananami po równo, a jeśli nie - ich towarzysze będą się skarżyć - wynika z nowego badania.
Doniesienia opublikowane w magazynie "PLOS ONE" sugerują, że ludzie i szympansy dzielą osiągnięte w toku ewolucji poczucie sprawiedliwości, charakterystyczne dla wielu gatunków, w których osobniki ze sobą współdziałają - powiedziała autorka badania, prymatolog Darby Proctor z Emory University (USA).
"Jeśli jest się zaangażowanym w jakieś kooperacyjne działanie, trzeba mieć pewność, że odniesie się z tego jakieś korzyści - powiedziała portalowi LiveScience. - Porównywanie swojej korzyści z innymi wygląda więc na bardzo ważne".
W klasycznym ekonomicznym eksperymencie nazywanym grą w ultimatum ludzie dostają po 100 dolarów i mają oddać część pieniędzy anonimowemu partnerowi, którego więcej nie zobaczą. Partnerzy mogą odmówić przyjęcia oferty, co spowoduje, że każda ze stron zostanie z niczym. Racjonalnie rzecz biorąc, należałoby przyjąć jakąkolwiek ofertę, ale zwykle uczestnicy odrzucają kwoty wysokości 10-20 dolarów - powiedział biolog ewolucyjny Manfred Milinski z niemieckiego Instytutu Maksa Plancka, który nie był zaangażowany w badanie. Większość uczestników oferowała partnerom ok. 40 dolarów, a w niektórych krajach nawet połowę.
Jednak poprzednie badania tego typu z udziałem szympansów (które miały się podzielić rodzynkami) sugerowały, że zwierzęta przyjmą nawet mało korzystną propozycję bez słowa skargi. Wynika z nich, że główny cel - zdobycie większej ilości smacznych rodzynek - nie był przysłonięty przez poczucie sprawiedliwości, które mogą wykazywać.
W nowym badaniu naukowcy wytrenowali szympansy, aby dzieliły się żetonami odpowiadającymi bananom, w którym jeden symbolizował równy podział, podczas gdy drugi odpowiadał podziałowi korzystnemu dla rozdającego.
Żaden z szympansów nie odrzucił wprawdzie niekorzystnej oferty, ale niezadowolone okazjonalnie syczały, pluły i krzyczały w obliczu nierównych podziałów.
Początkowo małpi uczestnicy byli skąpi, ale bardzo szybko zaczęli dzielić się w grze po równo.
Dla przetestowania metody badacze zaangażowali 3- i 5-letnie dzieci do podobnego eksperymentu, w którym zamiast bananów występowały naklejki. Również dzieci z początku były chciwe, ale prędko przeszły na równy podział naklejek. Wszystkie potraktowane niesprawiedliwie dzieci się skarżyły. "Ich reakcje były bardzo zbieżne z szympansimi - powiedziała Proctor. - Mówiły np. +Masz więcej naklejek niż ja+ czy +Chcę więcej naklejek+".
Te odkrycia sugerują, że ludzie i szympansy mają poczucie sprawiedliwości rozwinięte w podobnym stopniu - podsumował Milinski. (PAP)
mrt/ agt/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
