Dr Jarosz: nauka jest medialna

Jerzy Jarosz jest jednym z nominowanych w konkursie na najlepszego \"Popularyzatora Nauki\" Polskiej Agencji Prasowej oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

EKSPERYMENT PONAD WSZYSTKO

\"Niezaprzeczalnym atutem fizyki jest eksperyment, doświadczenie na żywo; nie symulacja, nie animacja, nie opis rzeczywistości, ale rzeczywistość sama w sobie. Z fizyką mamy kontakt na co dzień i to jest ten atut, który staramy się wraz z moimi współpracownikami wykorzystać\" - tłumaczy Jarosz.

Jak mówi, zamiłowanie do eksperymentowania wyniósł z domu. \"Moi rodzice, oboje, byli zapalonymi nauczycielami, stąd pierwsze moje zapędy w tę stronę\" - tłumaczy.

Sam także uczył w szkole, równolegle wykładając na Uniwersytecie Śląskim. \"Przez pięć lat pracy w Szkole Podstawowej nr 25 w Katowicach był jednym z najbardziej lubianych nauczycieli, cieszących się największym autorytetem; lubili go uczniowie, rodzice, grono pedagogiczne. Samodzielnie wykonywane eksperymenty i wspólne klasowe projekty sprawiały, że na zajęcia z fizyki uczniowie chodzili z przyjemnością\" - podkreśla dyrektor Instytutu Fizyki UŚ prof. Krystian Roleder. 

Od lat Jarosz kieruje Pracownią Dydaktyki Fizyki i prowadzi zajęcia laboratoryjne, ucząc projektowania i stosowania eksperymentu fizycznego w procesie edukacji. ”Najlepszym narzędziem dydaktycznym jest dobrze zaplanowany, rzeczywisty eksperyment wykonywany podczas lekcji” - mówi.

ZABAWA, ALE TAKŻE CIĘŻKA PRACA

Uczy nauczycieli, studentów a także młodzież szkół licealnych. Zgromadził wokół siebie grono nie tylko zapaleńców - miłośników fizyki, ale też społeczników, zaangażowanych w przybliżanie tej trudnej dla wielu osób dziedziny nauki. \"Dla nas wszystkich fizyka i jej prezentowanie to wspaniała zabawa, ale też praca, ciężka, wymagająca dobrej organizacji\" - podkreśla.
 
Kierowany przez niego zespół pracowników Instytutu Fizyki każdego roku we wrześniu prezentuje kilkaset wykładów dla dzieci i młodzieży w cyklu \"Osobliwości świata Fizyki\". \"W ciągu miesiąca naszymi gośćmi jest kilkanaście tysięcy osób, które wychodząc z  Instytutu wciąż jeszcze żywo dyskutują na temat obejrzanych pokazów \" - nie kryje entuzjazmu popularyzator.

\"Prowadzone od wielu lat +Osobliwości świata fizyki+, w których uczestniczę wraz z młodzieżą, budzą duże zainteresowanie moich uczniów. Dowodem na to jest uczestnictwo w nich coraz liczniejszych grup mimo, że przyjeżdżamy z innego miasta, odległego 100 km od Katowic\" - mówi Krystyna Raczkowska-Tomczak, nauczycielka z Publicznego Liceum Ogólnokształcącego nr 5 w Opolu.

\"Każdego roku podczas +Osobliwości+ realizowane są inne tematy, nie tylko ułatwiające zrozumienie i przyswojenie wiedzy szkolnej, ale dające szeroki obraz fizyki wokół nas, współgrającej z innymi dziedzinami - biologią, geografią, chemią\" - tłumaczy dr Jarosz.

Młodzi ludzie to bardzo wymagająca publiczność. Trzeba znaleźć sposób na to, by ją zaciekawić. \"Popularyzacja fizyki wśród młodych jest otwieraniem ich umysłów na nowe doświadczenia i zwiększeniem szansy trafnego wyboru tego, czym będą się zajmować w przyszłości\" - zaznacza.

Inaczej jest w przypadku dorosłych. \"Im sprawiamy przyjemność zrozumienia czegoś, czego byli świadkami przez całe życie, a nie bardzo zdawali sobie sprawę, dlaczego dzieje się tak a nie inaczej\" - zauważa naukowiec, który prowadzi także zajęcia na Uniwersytecie Trzeciego Wieku UŚ.

SZTUCZKI MISTRZA PRZEKAZU

Dyrektor Instytutu Fizyki UŚ prof. Roleder podkreśla, że Jerzy Jarosz to mistrz przekazu. \"Jego wykłady prowadzone są z dużą swadą i polotem. Bardzo dobry kontakt dr Jarosza z odbiorcą sprawia, że spotkania nabierają charakteru dyskusji, podczas której młodzież sama wyciąga wnioski i odgaduje prawa fizyczne. Niesamowita jest łatwość, z jaką ten naukowiec dostosowuje język przekazu do poziomu wiedzy odbiorcy, dzięki czemu nawet najtrudniejsze zagadnienia stają się proste, logiczne i zrozumiałe\" - zaznacza i dodaje, że ma on także świetny kontakt z nauczycielami, którzy zapisują swoje klasy na prowadzone przez niego i współpracowników wykłady.

Prof. Roleder przypomina, że Jerzy Jarosz jest także autorem wielu projektów i pomysłów przybliżających zjawiska fizyczne. Wśród nich są m.in. układ prezentujący prawa fizyczne rządzące układem krwionośnym człowieka, układ umożliwiający obserwację działania sił Coriolisa na Ziemi, powstawania pasatów i cyklonów, wyjaśniający istotę ruchu wahadła Foucault\\'a lub układ służący prezentacji fal na wodzie i zjawiska Dopplera.

Osiągnięcia naukowe chętnie prezentuje także na festiwalach naukowych, w kraju i zagranicą. Wraz z dr Anetą Szczygielską brał udział we wszystkich krajowych konkursach \"Fizyka na scenie\", gdzie zdobywał nagrody i wyróżniania, a ostatnio otrzymał nagrodę za całokształt działalności. Gościł także na europejskich festiwalach \"Physics on Stage\" i “Science on Stage” w  Szwajcarii i Holandii.

Za cykl eksperymentów związanych z \"fizyką ukrytą w jajku\" zdobył w 2003 roku w Holandii, wraz z Anetą Szczygielską, międzynarodową nagrodę \"EIROFORUM Teachers Award\", przyznaną przez siedem największych, europejskich laboratoriów naukowych.

\"Zaprezentowaliśmy eksperymenty poświęcone jajku jako nieprawdopodobnej maszynie, która umożliwia przeniesienie życia w następne pokolenie. Największym powodzeniem cieszyło się jednak proste, choć spektakularne doświadczenie, pokazujące wytrzymałość skorupki - struktury porowatej i przepuszczającej gazy, a mimo to odpornej na zgniecenie\" - opowiada. Naukowcy skonstruowali wtedy specjalny stolik, który można było postawić na trzech surowych, ustawionych pionowo jajkach. Ku uciesze publiczności, trzy jajka wytrzymały ciężar pewnego hiszpańskiego profesora o słusznej wadze...158 kilogramów.

SUKCESY I NAUKA
  
W ubiegłym roku, także wspólnie z Anetą Szczygielską, Jarosz otrzymał w Genewie nagrodę za doświadczenia związane z fizyką układu krążenia człowieka. Obecnie oboje pracują nad kolejnym doświadczeniem, które zostanie zaprezentowane na Festiwalu \"Science on Stage 2\" w Grenoble w kwietniu 2007 roku.

Jerzy Jarosz znajduje czas także m.in. na prowadzenie wykładów podczas Szkolnych Dni Nauki i Zjazdów Polskiego Towarzystwa Fizycznego, na udział w międzynarodowych warsztatach dydaktycznych: \"Workshop for Multimedia in Physics teaching and Learning\" oraz na przewodniczenie \"Ogólnopolskiemu Klubowi Demonstratorów Fizyki\".

Dużo przyjemności, jak mówi, sprawia mu także cotygodniowy program “Cogito”, który prowadzi w TVP3 i współpraca z Radiem Katowice.

W 2003 roku, podczas Zjazdu Fizyków Polskich w Gdańsku, wraz ze wspomnianą dr Anetą Szczygielską i mgr Janiną Pawlik, otrzymał nagrodę ZG PTF im. Krzysztofa Ernsta za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu nauki.

Jest on także trzykrotnym laureatem \"Nagrody Indywidualnej Rektora Uniwersytetu Śląskiego\" oraz dwukrotnym - zespołowej (zdobytej wspólnie z prof. Wiesławem Zarkiem i wykładowcami \"Osobliwości Świata Fizyki\") za działalność dydaktyczną.    

Choć dydaktyka fizyki i jej popularyzacja zajmują mu dużo czasu, dr Jarosz nie zapomina o pracy naukowej. Jego praca doktorska dotyczyła elektronowego rezonansu spinowego w stopach ziem rzadkich z metalami przejściowymi - obecnie badania te kontynuuje w Zakładzie Fizyki Ciała Stałego UŚ. \"To związki o niezwykle różnorodnych, ciekawych  właściwościach magnetycznych  i strukturalnych, które same w sobie są fascynujące. Z całą pewnością kryją także olbrzymie możliwości zastosowań\" - zaznacza naukowiec.

PAP - Nauka w Polsce, Bogusława Szumiec-Presch
reo