Michał Heller: granice Kosmosu są także w nas samych

Kosmolog i filozof wygłosił w Krakowie wykład pt. "Granice Kosmosu". Okazją do spotkania było niedawne ukazanie się w księgarniach książki Hellera "Filozofia kosmologii", wydanej przez Copernicus Center Press. Patronem medialnym publikacji jest Polska Agencja Prasowa.

W ciekawej multimedialnej prezentacji ks. profesor przedstawił ustalenia i hipotezy nauki dotyczące narodzin i ewolucji Kosmosu.

W rozmowie z PAP po wykładzie sprecyzował, że "mówiąc o granicach Kosmosu, wypada rozróżnić dwa pytania: o granice naszej wiedzy o Wszechświecie i o granice samego Wszechświata".

"Zrozumiałe, że granice naszej wiedzy o Wszechświecie istnieją i nasza wiedza nie jest nieograniczona. Ale horyzont naszej wiedzy niewątpliwie się rozszerza. Jest to dziwne rozszerzanie: im więcej wiemy, tym więcej nowych pytań powstaje, tym bogatsza w pewnym sensie jest nasza niewiedza. Na tym polega urok pracy naukowca” – dodał uczony.

Mówiąc o granicach samego Kosmosu, Heller zaznaczył, że można je rozumieć w sensie czasowym lub przestrzennym. "Z tego, co dziś wiemy, granica czasowa – granica tego etapu ewolucji świata, w którym Wszechświat się obecnie znajduje, istniała – nazywamy ją Wielkim Wybuchem. Ale tego, czy istnieje granica przestrzenna, czy nie – czy Wszechświat się rozciąga w nieskończoność czy też ma swój kres – tego nie wiemy” – wyjaśnił.

Według uczonego można mówić o granicach wszechrzeczy także w jeszcze innym sensie. "Żeby historia Wszechświata zaczęła się dziać, pole możliwości musiało zostać mocno zawężone: od wszystkich możliwości do tego, co miało szanse się urzeczywistnić" –powiedział Heller, precyzując, że tego rodzaju "ograniczenia nałożone na Wszechświat nazywamy prawami przyrody".

Jako że człowiek jest częścią Kosmosu, musi także podlegać tym prawom, a zatem – jak ujął to Heller – "granice Kosmosu przebiegają w nas samych".

Kosmolog zauważył przy tym, że złudzeniem jest przekonanie, iż tylko metoda matematyczno-empiryczna daje całkowite rozumienie świata. Jego zdaniem w odpowiedzi na pytania o piękno czy dobro, naukowe "szkiełko i oko" nie jest już właściwym narzędziem.

Po prelekcji odbyła się dyskusja ze słuchaczami. Hellera pytano m.in. o to, jak godzi pracę naukową z byciem osobą duchowną.

"Kiedy badam przyrodę, staram się niejako +zawiesić+ moją wiarę. Bo przecież kiedy zajmuję się np. teorią względności Einsteina, nie muszę się zastanawiać, czy wierzę w Boga, czy nie" - odparł Heller.

Spotkaniu towarzyszyło ogromne zainteresowanie. W wielkiej auli Auditorium Maximum UJ zabrakło miejsc, więc niektórzy ze słuchaczy siedzieli na schodach między rzędami krzeseł, a inni śledzili wykład na stojąco. Po zakończeniu spotkania ustawiła się po autografy uczonego tasiemcowa kolejka.

W najnowszej książce "Filozofii kosmologii" autor wskazuje na filozoficzne implikacje problemów kosmologicznych i opisuje rozwiązania, jakie próbowali dla nich znaleźć najwybitniejsi fizycy XX wieku. W książce pojawia się odwieczne pytanie o początek Wszechświata, a także teorie mówiące o rozszerzaniu się Kosmosu.

Nakładem wydawnictwa Copernicus Center Press ukaże się w najbliższych dniach inna pozycja "Bóg i nauka" – rozmowy z ks. Hellerem przeprowadzone przez włoskiego dziennikarza Giulio Brottiego.

Ks. prof. Michał Heller, kosmolog i filozof, członek Papieskiej Akademii Nauk, jest założycielem krakowskiego interdyscyplinarnego Centrum Kopernika - wspólnej jednostki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Jako pierwszy Polak otrzymał w 2008 roku prestiżową nagrodę Templetona, przyznawaną za pokonywanie barier między nauką a wiarą. Napisał kilkadziesiąt książek, w tym "Filozofię przypadku" i "Ostateczne wyjaśnienia Wszechświata”.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Łucyk

szl/ tot/