Nauka dla Społeczeństwa

28.04.2024
PL EN
22.07.2013 aktualizacja 22.07.2013

Ukazało się studium biograficzne Heweliusza

Kolejny, 44. tom publikacji „Studia Copernicana” poświęcono w całości postaci wybitnego polskiego naukowca XVII wieku. "Z tekstów tych wyłania się Heweliusz, który nie jest tylko +gdańskim astronomem+, lecz także kartografem, filozofem, artystą, rzemieślnikiem i autorem obszernej korespondencji" – wyjaśnia prof. Jarosław Włodarczyk, jeden z redaktorów tomu.

Jan Heweliusz (1611-1687) był polskim astronomem. W młodości studiował prawo, matematykę, astronomię i rysunek na uczelniach w Holandii, Anglii i Francji. Po powrocie do Gdańska prowadził intensywne obserwacje astronomiczne. Korzystał przy tym z wielu samodzielnie zbudowanych, unikalnych przyrządów. Był autorem kilku istotnych prac m.in. – poświęconym Księżycowi, kometom. Opracował też katalog zawierający ponad półtora tysiąca gwiazd.

Najnowszy tom „Studia Copernicana” nie proponuje porównania dokonań Heweliusza do Galileusza, René Descartesa czy Isaaca Newtona, ale usiłuje usytuować gdańskiego astronoma wśród prądów intelektualnych epoki i sieci korespondencji naukowej XVII stulecia. W tomie tym autorzy tekstów wprowadzają nas w świat Heweliusza – zaludniony postaciami nie zawsze dobrze znanymi w historii nauki.

„Czytelnik przekona się na przykład, że Heweliusz utrzymywał bliskie kontakty z Abrahamem von Franckenbergiem z Ludwigsdorfu, szlachcicem ze Śląska, który w latach czterdziestych XVII wieku mieszkał w Gdańsku, wydawał prace średniowiecznego mistyka Jacoba Böhme i propagował religijne oraz kosmologiczne koncepcje różniące się od pomysłów Giordana Bruna” – wyjaśnia prof. Włodarczyk.

Z tomu dowiemy się również, kto zainspirował Heweliusza do wykonania rycin ukazujących Księżyc (Selenographia 1647). Był to francuski artysta Claude Mellan, którego techniki miedziorytnicze ukształtowały wizualny język, którym gdański astronom posłużył się i który rozwinął, tworząc ryciny do swojego dzieła.

W periodyku przeczytamy też o zajadłej kłótni Heweliusza z londyńskimi astronomami, Robertem Hookiem i Johnem Flamsteedem, dotyczącej stosowania podczas obserwacji przeziernic bez lunet, która uwikłała gdańszczanina w spór z nauką instytucjonalną pod postacią nowo utworzonego Towarzystwa Królewskiego.

„Każdy z tych wątków przedstawia Heweliusza uwikłanego w działania na skalę zarówno lokalną, jak i europejską” – uważa redaktor.

Swoimi korzeniami tom ten sięga do konferencji „Hevelius 2011”, która odbyła się w Gdańsku we wrześniu 2011 roku i została zorganizowana przez PAN Bibliotekę Gdańską oraz Instytut Historii Nauki PAN w Warszawie pod auspicjami Miasta Gdańska, Fundacji Gdańskiej i Polskiej Akademii Nauk. Znalazły się tu, w wersji poszerzonej i zredagowanej, niektóre z wygłoszonych wówczas referatów. Pozostałe teksty zostały napisane wyłącznie dla tego tomu. Jest to trzeci tom „Studia Copernicana”, który ukazał się dzięki finansowemu wsparciu Copernicus Group.

Pełen tytuł tomu brzmi: \"Johannes Hevelius and His World: Astronomer, Cartographer, Philosopher and Correspondent\". Publikację wydano pod redakcją Richarda L. Kremera i Jarosława Włodarczyka. Periodyk ukazuje się nakładem Instytutu Historii Nauki PAN w Warszawie.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Zapisz się na newsletter
Copyright © Fundacja PAP 2024