Astronomowie zaobserwowali gwiazdę 1300 razy większą niż Słońce
Żółty nadolbrzym HR 5171 A i jego otoczenie na niebie. Omawiany obiekt to najjaśniejsza gwiazd tuż poniżej centrum zdjęcia. Źródło: ESO/Digitized Sky Survey 2.
Astronomowie znaleźli w kosmosie jedną z największych znanych gwiazd. Należy do rzadkiej kategorii gwiazd zwanych żółtymi nadolbrzymami i ma średnicę aż 1300 razy większą niż wynosi średnica Słońca – poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Obserwacje zostały przeprowadzone za pomocą kilku teleskopów. Głównym instrumentem był należący do ESO interferometr optyczny VLTI w Obserwatorium Paranal w Chile. Interferometr łączy światło z kilku oddalonych od siebie teleskopów, dzięki czemu naukowcy uzyskują teleskop odpowiadający w rozdzielczości instrumentowi o średnicy zwierciadła aż 140 metrów.
W badaniach brały udział także inne instrumenty: Anglo–Australian Telescope i spektrograf University College London Echelle Spectrograph (UCLES) w South African Astronomical Observatory (SAAO), a także PUCHEROS z Pontificia Universidad de Chile (PUC) oraz Near-Infrared Coronagraphic Imager (NICI) na teleskopie Gemini South.
W analizach wykorzystano dodatkowo archiwalne obserwacje prowadzone na przestrzeni sześćdziesięciu lat, a w szczególności dane fotometryczne z lat 1975-2013 oraz inne zestawy danych z lat 1983-2002, a także obserwacje wykonane przez miłośnika astronomii Sebastiana Otero w latach 2000-2013.
Monstrualna gwiazda HR 5171 A jest żółtym nadolbrzymem. To bardzo rzadko występująca w kosmosie kategoria gwiazd, w Drodze Mlecznej znanych jest ich zaledwie kilkanaście. Żółte nadolbrzymy należą do największych gwiazd pod względem rozmiarów oraz do najjaśniejszych. Są bardzo niestabilne i zmienne, wyrzucają na zewnątrz materię tworząc wokół siebie bardzo rozległe atmosfery.
Naukowcom udało się potwierdzić, że HR 5171 A należy do układu podwójnego gwiazd. Świadczy o tym krzywa zmian blasku obiektu, która wykazuje cechy układu podwójnego zaćmieniowego. Mniejszy składnik układu co 1300 dni przechodzi przed lub za nadolbrzymem. Gwiazda ta może mieć istotny wpływ na przyszły los nadolbrzyma, modyfikując jego ewolucję i zrywając zewnętrzne warstwy atmosfery.
HR 5171 A znajduje się 12 000 lat świetlnych od Ziemi. Znajduje się na granicy widoczności nieuzbrojonym okiem w gwiazdozbiorze Centaura. Jasność obiektu zmienia się od 6,10 do 7,30 magnitudo.
Badacze odkryli, że nadolbrzym zwiększył swoje rozmiary w ciągu ostatnich 40 lat, jednocześnie ochładzając się. Oznacza to, że niejako na żywo patrzymy na ewolucję gwiazdy. To jeden z niewielu przypadków bezpośrednich obserwacji gwiazdy w fazie tak gwałtownych zmian temperatury. Obecnie HR 5171 A ma średnicę ponad 1300 razy większą niż Słońce.
Wyniki badań opublikowano w artykule, który ukaże się w czasopiśmie naukowym „Astronomy & Astrophysics”. Zespół badawczy złożony był z ponad dwudziestu naukowców z różnych krajów. (PAP)
cza/ agt/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
