Ekspert PAN: zarodniki grzybów to duża część aeroplanktonu
Zarodniki grzybów stanowią dużą część aeroplanktonu, czyli unoszących się w powietrzu żywych organizmów - mówiła prof. Małgorzata Jędryczka z PAN podczas odbywających się w Łodzi warsztatów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego.
Jak tłumaczyła badaczka unoszące się w powietrzu zarodniki to częsta przyczyna alergii. Są znacznie mniejsze niż pyłki roślin, toteż głębiej wnikają do dróg oddechowych. Mogą być przyczyną astmy oskrzelowej, ale także przewlekłego nieżytu nosa czy uporczywego zapalenia spojówek. To, jakie stężenie zarodników wywoła objawy alergiczne zależy od cech indywidualnych danej osoby, dlatego dość trudno ustalić stężenia niebezpieczne i są one tylko orientacyjne.
Ponadto zarodniki mogą wywoływać choroby roślin uprawnych. Toteż obserwacja pozwala ostrzegać rolników przed podwyższonym stężeniem zarodników grzybów mogących powodować porażenie roślin, na przykład szarą pleśnią truskawki czy czernią kapustowatych.
Dzięki temu rolnicy wiedzą, jakich zagrożeń się spodziewać oraz jakie i kiedy podjąć środki zapobiegawcze, na przykład opryski, dostosowane do właściwości konkretnego szczepu grzyba; jego odporności na herbicydy i zdolności do porażania roślin. Gdy pojawią się objawy porażenia, za późno już na opryski.
W Unii Europejskiej pojawiły się prototypy automatycznych pułapek, które mają same wykrywać zagrożenie porażającym rzepak grzybem Sclerotinia scleroticum i powiadamiać rolników.
Pierwsze pułapki pochodzą z XIX wieku, kiedy to naukowcy zauważyli, że jeśli wystawić na działanie powietrza na pokrytą gliceryną płytkę, pojawią się na niej zarodniki grzybów. W roku 1883 Pierre Miquel opracował metodę wolumetryczną, pozwalającą precyzyjnie określić stężenie tych zarodników w metrze sześciennym powietrza, dzięki pompie ssącej kierującej powietrze na płytkę.
W podobny sposób działają pułapki stosowane obecnie, choć ich obsługa jest znacznie prostsza, a dzięki metodom genetycznym i serologicznym nie trzeba identyfikować zarodników pod mikroskopem.
W latach 50. XX wieku opracowane zostały pierwsze kalendarze, na podstawie których można w dużej mierze przewidzieć, zarodniki których grzybów znajdą się w powietrzu. Jednak wiele czynników – na przykład temperatura czy wilgotność – wpływa na ich rzeczywiste stężenie i rodzaj zarodników, dlatego konieczne jest jego monitorowanie. Prądy powierza mogą przenosić zarodniki nawet pomiędzy kontynentami.
Prof. Jędryczka od roku 1999 kieruje Pracownią Genetyki Odporności Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu. Zajmuje się przede wszystkim wczesną detekcją oraz genetyczną i mykologiczną charakterystyką grzybów chorobotwórczych wobec roślin uprawnych; wykrywaniem patogenów w powietrzu i w tkankach roślin-gospodarzy przy wykorzystaniu technik tradycyjnych i molekularnych oraz epidemiologią chorób roślin uprawnych. Podczas warsztatów w Łodzi zapoznała uczestników z aerobiologią grzybów.
PAP - Nauka w Polsce
pmw/ krf/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
