„Najstarszy poziom średniowieczny datujemy na XIII wiek na podstawie znalezionych zabytków. Odkryliśmy zarysy dwóch rowów, kilku dołków posłupowych oraz założenia o zarysie zbliżonym do kwadratu wraz z korytarzem. Głębokość nawarstwień wynosi nawet 180 cm” – wyjaśnia archeolog.

Nie wiadomo jednak, jaka była funkcja i wielkość odkrytej konstrukcji, bo archeolodzy mogli przeprowadzić wykopaliska tylko na fragmencie gruntu przeznaczonym pod inwestycję.

„Prawdopodobnie była to wieża mieszkalna lub rozległy budynek mieszkalny z piwniczką. Odkryty +korytarzyk+ prowadził zapewne schodkami do wnętrza piwniczki” – przypuszcza Dziewanowski.

Uwagę archeologów przykuła importowana ze Skandynawii ceramika naczyniowa pokryta kolorową glazurą oraz wczesna kamionka z XIII w., których nie spodziewano się odkryć w zagrodzie wiejskiej. W młodszych nawarstwieniach natrafiono na fragmenty „kamionki siegburskiej” importowanej z terenu Niemiec, groty żelazne oraz gliniane cegły. Na podstawie wyników wstępnego opracowania znalezisk i nawarstwień czas funkcjonowania zagrody szacuje się na 100 lat.

Ponad starszym poziomem średniowiecznym archeolodzy znaleźli bruk wykonany z głazów, interpretowany przez nich jako pozostałości fundamentu budynku.

„Z tym założeniem powiązane jest skupisko romboidalnych szybek okiennych, które występują na stanowiskach archeologicznych już w XV w., lecz były najbardziej popularne w wieku XVII. Niestety nie znaleziono ceramiki uszczegóławiającej chronologię” – wyjaśnia Dziewanowski.

Szczególnie bogate świadectwa archeologiczne są związane z okresem funkcjonowania wsi w XVII i XVIII wieku – są to pozostałości polepy, białej ceramiki glazurowej i fragmenty kafli, zapewne zdobiących piece.

„Najnowsze znaleziska związane z czasem powstawania średniowiecznej wsi Będargowo w XIII w. stanowią szczególnie wartościowe źródło dla rozważań nad całością zagadnień historycznych i archeologicznych średniowiecznej wsi pomorskiej” – uważa odkrywca. Jak zaznacza archeolog, obecność sprowadzanych przedmiotów m.in. z terenu Skandynawii wskazuje na znaczny status majątkowy mieszkańców.

Początki miejscowości sięgają początków okresu średniowiecza. Kościół w Będargowie należy do najstarszych na terenie gminy Kołbaskowo. Wzniesiono go na początku XIII wieku. Ołtarz konsekrowano już w 1220 r. - ponad 20 lat przed nadaniem praw miejskich miastu Szczecin. Świątynię wybudowano z kamiennych bloków kamiennych charakterystycznych dla romańskiej i wczesnogotyckiej architektury, zaś obudowy wejść ozdobiono glinianymi cegłami. W świetle oglądu portali i murów jedynie jeden wzniesiono cegłami o cechach tożsamych dla cegieł z wykopu badawczego.

Jak informuje badacz stanowiska, wedle źródeł pisanych znaczna część gruntów wsi znajdowała się w drugiej połowie XIII wieku w posiadaniu małżeństwa rycerza Markwarda przybyłego z niemieckiego miasta Stendal oraz córki lennika cystersów kołbackich Grety von Platen. Rycerz ten być związany więzami pokrewieństwa z opatem zakonu benedyktynów przy kościele św. Michała z Bambergu. Ich potomkiem i spadkobiercą był między innymi Jan von Wussow, pełniący funkcję głównego rajcy Szczecina w 1291 r.

Badania przeprowadziło od lipca do września 2012 roku Muzeum Narodowe w Szczecinie na zlecenie Urzędu Gminy Kołbaskowo, w związku z rozbudową sieci kanalizacyjnej. Obecnie trwa opracowywanie pozyskanych zabytków archeologicznych.

PAP – Nauka w Polsce

szz/ agt/